ظروف مسی قلع اندود چیست؟ هر آنچه باید بدانید
ظروف مسی از گذشته‌ها و دوران کهن تا امروز جایگاه خاص و ویژه‌ای در خانه‌های ایرانی داشته‌اند. در میان انواع ظروف مسی، ظروف مسی قلع‌اندود به‌دلیل ظاهر براق، دوام بالا و ایمنی در تماس با مواد غذایی، محبوبیت فراوانی پیدا کرده‌اند. در این مقاله از بیک شاپ قصد داریم شما را با مفهوم قلع‌اندود، روش انجام آن، مزایا و نکات مهم در نگهداری این ظروف آشنا کنیم.
قلع‌اندود چیست؟
قلع‌اندود کردن (یا سفید کردن مس) فرآیندی است که در آن، سطح داخلی یا خارجی ظرف مسی با لایه‌ای نازک از فلز قلع (Tin) پوشانده می‌شود. این کار به چند هدف انجام می‌گیرد:
- جلوگیری از تماس مستقیم فلز مس با مواد غذایی
- افزایش درخشندگی و زیبایی ظرف
- جلوگیری از زنگ‌زدگی و اکسید شدن
- افزایش طول عمر ظرف
قلع فلزی نرم، سبک و بدون ضرر برای انسان است و به همین دلیل، از دیرباز بهترین گزینه برای پوشش‌دهی ظروف مسی به شمار می‌رفته است.
چرا باید از ظروف مسی قلع‌اندود استفاده کنیم؟
یکی از مشکلات اصلی در استفاده از ظروف مسی خام (بدون قلع) این است که فلز مس در تماس با غذاهای اسیدی مانند رب، سرکه، آب‌لیمو یا خورش‌های ترش، واکنش شیمیایی نشان می‌دهد. این واکنش می‌تواند باعث ورود یون‌های مس به غذا شود که در درازمدت برای سلامتی مضر است.
به همین دلیل، قلع‌اندود کردن نقشی محافظتی دارد و از بروز این مشکل جلوگیری می‌کند. در نتیجه، ظروف مسی قلع‌اندود هم زیبا هستند، هم ایمن برای پخت‌وپز و سرو غذا.
فرآیند قلع‌اندود کردن چگونه انجام می‌شود؟
در گذشته قلع‌اندود کردن به روش سنتی و دستی انجام می‌شد و هنوز هم در برخی کارگاه‌های صنایع‌دستی مانند کارگاه‌های بیک شاپ، همین روش اصیل مورد استفاده قرار می‌گیرد. مراحل این کار به‌صورت خلاصه عبارت‌اند از:
- تمیز کردن ظرف: ابتدا سطح داخلی ظرف مسی کاملاً تمیز و از چربی یا اکسید مس پاک می‌شود.
- گرم کردن: ظرف را روی حرارت قرار می‌دهند تا به دمایی برسد که قلع بتواند ذوب شود.
- افزودن قلع: کمی پودر یا ورقه‌ی قلع روی سطح داغ ظرف پاشیده می‌شود.
- پخش یکنواخت: استادکار با استفاده از پنبه، پارچه یا تکه‌ای چرم، قلع ذوب‌شده را روی سطح پخش می‌کند تا تمام نقاط ظرف سفید و براق شود.
- سرد شدن: در پایان، پس ا خنک شدن ظرف ، لایه‌ی قلع روی مس تثبیت گردد.
نتیجه‌ی این فرآیند، سطحی سفید و آینه‌ای است که هم زیبایی مس را دوچندان می‌کند و هم آن را در برابر مواد غذایی محافظت می‌نماید.
مزایای استفاده از ظروف مسی قلع‌اندود
ظروف قلع‌اندود نه‌تنها از لحاظ ظاهری جذاب هستند، بلکه از نظر عملکردی نیز ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارند:
۱. ایمنی در تماس با غذا
قلع فلزی غیرسمی و بی‌خطر است، بنابراین در تماس آن با غذا هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. این ویژگی باعث می‌شود ظروف مسی قلع‌اندود برای پخت‌وپز سنتی و سرو غذاهای ایرانی بسیار مناسب باشند.
۲. زیبایی و درخشش ماندگار
قلع به ظرف جلوه‌ای سفید و نقره‌ای می‌بخشد که در کنار رنگ مسی بیرون ظرف، تضادی زیبا و چشم‌نواز ایجاد می‌کند. این ظروف می‌توانند هم در آشپزخانه و هم در دکوراسیون منزل مورد استفاده قرار گیرند.
۳. دوام و عمر بالا
پوشش قلع از اکسید شدن و تغییر رنگ مس جلوگیری می‌کند، در نتیجه ظرف سال‌ها بدون آسیب باقی می‌ماند. البته در صورت استفاده‌ی همیشگی، پس از مدتی ممکن است نیاز به تجدید قلع‌اندود داشته باشد.
۴. انتقال حرارت یکنواخت
مس از رساناترین فلزهاست، و قلع نیز مانع قابل‌توجهی در برابر انتقال حرارت نیست. بنابراین ظروف مسی قلع‌اندود حرارت را به‌صورت یکنواخت پخش می‌کنند و باعث پخت بهتر غذا می‌شوند.
نحوه نگهداری از ظروف مسی قلع‌اندود
برای افزایش عمر ظروف قلع‌اندود، رعایت چند نکته‌ی ساده ضروری است:
- از ابزار فلزی یا زبر (مثل قاشق فلزی) داخل ظرف استفاده نکنید تا قلع خراشیده نشود.
- بعد از هر بار استفاده، ظرف را با اسفنج نرم و مایع ظرفشویی ملایم بشویید.
- از قرار دادن ظرف در ماشین ظرفشویی خودداری کنید.
- پس از شست‌وشو، حتماً ظرف را خشک کنید تا لکه آب روی سطح باقی نماند.
- در صورت تغییر رنگ یا از بین رفتن لایه‌ی قلع، حتماً ظرف را برای سفیدکاری مجدد به کارگاه‌های معتبر (مانند بیک شاپ) بسپارید.
تفاوت ظروف مسی قلع‌اندود و بدون قلع
ویژگی ظروف قلع‌اندودظروف بدون قلع:
- تماس با غذاایمن و بی‌خطرممکن است باعث مسمومیت شود
- رنگ سطح داخلی سفید نقره‌ای مسی یا قرمز تیره
- کاربردپخت و سرو غذادکوراسیون و تزئینی
- نگهداری نیاز به مراقبت متوسط نیاز کمتر
- عمر مفیدبالا، در صورت قلع‌کوبی مجددپایین‌تر، در صورت استفاده غذایی
آیا ظروف قلع‌اندود برای دکور هم مناسب‌اند؟
بله، امروزه بسیاری از مشتریان بیک شاپ از ظروف مسی قلع‌اندود نه فقط برای پخت‌وپز، بلکه برای چیدمان و دکور منزل یا کافه‌ها استفاده می‌کنند. تضاد رنگ مس و قلع، در کنار درخشش طبیعی فلز، جلوه‌ای هنری و سنتی به فضا می‌دهد. به‌ویژه ترکیب این ظروف با نور گرم یا نور شمع، حال‌وهوایی اصیل و دل‌نشین ایجاد می‌کند.
چند نکته مهم درباره قلع‌اندود کردن مجدد
اگر متوجه شدید که سطح سفید داخل ظرف به رنگ زرد یا مسی تغییر کرده است، یا بخش‌هایی از قلع جدا شده‌اند، وقت آن رسیده که ظرفتان را دوباره قلع‌اندود کنید. این فرآیند سریع و مقرون‌به‌صرفه است و باعث می‌شود ظرف مثل روز اول نو و درخشان شود.
در بیک شاپ، تمام ظروف مسی پس از تولید، به‌صورت کامل قلع‌اندود و تست‌شده تحویل مشتری می‌شوند تا از ایمنی و کیفیت آنها اطمینان حاصل شود.
جمع‌بندی
ظروف مسی قلع‌اندود ترکیبی از هنر، سلامت و اصالت هستند. این ظروف درعین حفظ زیبایی سنتی مس، ایمنی لازم برای تماس با مواد غذایی را فراهم می‌کنند. با مراقبت درست و قلع‌اندود کردن دوره‌ای، می‌توانید سال‌ها از این ظروف زیبا در آشپزی یا دکور خانه خود استفاده کنید.
اگر به دنبال خرید ظروف مسی قلع‌اندود اصیل و دست‌ساز هستید، بیک شاپ (bikshop) مجموعه‌ای از بهترین کارهای هنرمندان ایرانی را با کیفیت تضمین‌شده و طراحی منحصربه‌فرد در اختیار شما قرار داده است.
دیدگاه خود را بنویسید